Khi theo dõi các trận đấu đỉnh cao, chắc hẳn bạn đã nhiều lần chứng kiến những pha bóng bị thổi việt vị khiến bàn thắng không được công nhận. Vậy offside là gì, tại sao luật này lại gây ra nhiều tranh cãi và ảnh hưởng lớn đến cục diện trận đấu? Hãy cùng Rung90TV khám phá tất tần tật về offside qua góc nhìn của người am hiểu bóng đá ngay sau đây.
Định nghĩa offside là gì theo luật bóng đá
Offside là gì nghe có vẻ xa lạ nhưng thực ra cực kỳ quen thuộc với thuật ngữ “việt vị” tại Việt Nam. Luật bắt việt vị là một trong những luật cơ bản nhất nhưng cũng dễ gây tranh luận nhất trong bóng đá. Theo định nghĩa của FIFA, một cầu thủ bị coi là việt vị khi thỏa mãn đồng thời ba điều kiện tại thời điểm đồng đội chuyền bóng hoặc chạm bóng:
- Cầu thủ đó đứng gần đường biên ngang của đối phương hơn so với bóng và so với cầu thủ phòng ngự cuối cùng (trừ thủ môn).
- Cầu thủ tham gia vào tình huống tấn công bằng cách chạm bóng hoặc gây ảnh hưởng đến đối phương.
- Cầu thủ không đứng trong phần sân nhà của đội mình.
Điều quan trọng là một cầu thủ chỉ bị thổi việt vị khi tham gia trực tiếp vào tình huống bóng. Nếu đứng ở vị trí thuộc định nghĩa offside là gì nhưng không tham gia hoặc không ảnh hưởng đến pha bóng, cầu thủ sẽ không bị phạm lỗi.
Những tình huống thường dẫn đến việt vị trong bóng đá
Để hiểu rõ hơn offside là gì, người hâm mộ cần nắm được những tình huống phổ biến khiến cầu thủ rơi vào thế việt vị. Một trong những trường hợp dễ việt vị nhất là khi đội tấn công thực hiện những đường chuyền xẻ nách hoặc chọc khe nhằm khai thác khoảng trống sau lưng hàng thủ đối phương. Cầu thủ tấn công thường có xu hướng bứt tốc sớm để đón bóng, và chỉ cần sớm hơn một nhịp là có thể bị thổi việt vị.
Tình huống căng ngang từ cánh vào cũng rất dễ khiến tiền đạo việt vị nếu anh ta di chuyển trước khi bóng rời chân đồng đội. Hoặc một dạng việt vị khác xuất hiện trong các pha đá phạt hoặc phạt góc khi cầu thủ đứng quá gần khung thành mà không có ít nhất hai cầu thủ đối phương (bao gồm thủ môn) giữa anh ta và vạch cầu môn.
Cũng cần lưu ý rằng không có việt vị khi nhận bóng từ quả phạt góc, ném biên hoặc quả phát bóng lên từ thủ môn.
Lý do gây tranh cãi và ảnh hưởng của offside là gì?
Luật việt vị được đặt ra nhằm duy trì sự công bằng, tránh tình trạng cầu thủ chỉ đứng gần khung thành đối phương chờ cơ hội ghi bàn mà không tham gia vào lối chơi. Tuy nhiên, chính vì tính phức tạp trong việc xác định vị trí cầu thủ tại thời điểm chuyền bóng mà việt vị luôn là chủ đề gây tranh cãi.
Tranh cãi vì sai số quá nhỏ
Những công nghệ hiện đại như VAR đã giúp xác định việt vị chính xác hơn, nhưng đôi khi chỉ một phần cơ thể như ngón chân hay vai nhô lên đã khiến bàn thắng bị từ chối. Điều này làm dấy lên nhiều ý kiến cho rằng cần xem xét lại luật việt vị hoặc cách áp dụng để tránh gây thiệt thòi cho đội bóng.
Tác động của luật việt vị đến chiến thuật
Hiểu rõ offside là gì cũng giúp người xem thấy được cách các đội bóng vận dụng luật này trong chiến thuật. Hàng phòng ngự nhiều đội chủ động dâng cao để giăng bẫy việt vị, buộc đối phương rơi vào thế việt vị khi chạy chỗ đón bóng. Ngược lại, các đội tấn công luôn phải luyện tập khả năng phối hợp nhịp nhàng, căn thời điểm di chuyển thật chính xác để không rơi vào bẫy này.
Các yếu tố giúp hạn chế việt vị khi thi đấu
Những cầu thủ chuyên nghiệp đều phải biết offside là gì và học cách di chuyển thông minh để tránh việt vị. Dưới đây là một số yếu tố quan trọng các cầu thủ luôn nắm rõ
Kỹ năng căn thời điểm
Một tiền đạo giỏi cần biết lựa chọn thời điểm bắt đầu tăng tốc để đón bóng sao cho khi bóng rời chân đồng đội, vị trí của anh ta vẫn hợp lệ. Kỹ năng này không chỉ đòi hỏi sự nhanh nhẹn mà còn cần khả năng đọc tình huống nhạy bén.
Sự phối hợp giữa người chuyền và người nhận bóng
Để tránh việt vị, sự ăn ý giữa cầu thủ chuyền và người di chuyển đón bóng là vô cùng quan trọng. Những đường chuyền sớm hoặc những pha chạy chỗ từ tuyến hai thường dễ thoát khỏi bẫy việt vị hơn.
Luyện tập và phân tích đối phương
Các đội bóng hiểu offside là gì và thường xuyên nghiên cứu cách dâng cao của hàng thủ đối phương để tìm ra giải pháp khai thác khoảng trống mà không rơi vào bẫy việt vị. Những đường chuyền bất ngờ, hoặc tình huống đảo cánh nhanh thường giúp hạn chế nguy cơ việt vị.
Offside và sự hỗ trợ của công nghệ VAR
Sự ra đời của VAR đã thay đổi đáng kể cách xác định việt vị trong bóng đá hiện đại. Công nghệ này cho phép trọng tài xem lại hình ảnh từ nhiều góc quay, phóng to từng khung hình để xác định chính xác vị trí của cầu thủ tại thời điểm bóng rời chân đồng đội.
Dù vậy, VAR vẫn chưa thể xóa bỏ hoàn toàn tranh cãi. Nhiều người hâm mộ cho rằng việc tính việt vị chỉ vì một phần cơ thể rất nhỏ như mũi giày hoặc đầu gối là quá khắt khe và ảnh hưởng đến cảm xúc của trận đấu.
Bên cạnh đó, việc dừng trận đấu để kiểm tra VAR cũng phần nào làm giảm nhịp độ và tính liên tục của bóng đá.
Kết luận
Offside là gì đã được giải mã toàn bộ trong nội dung bài viết. Đây là một phần không thể thiếu trong bóng đá hiện đại, góp phần duy trì sự công bằng và nâng cao tính chiến thuật cho mỗi trận đấu. Dù còn nhiều tranh cãi xoay quanh việc áp dụng và xác định việt vị, nhưng luật này vẫn đóng vai trò rất quan trọng trong mọi giải đấu.
